Abonneren  Inloggen

Papier voor Volkskrant-bijlage Sir Edmund was zomaar op

21 augustus 2018

In juni keken de lezers van de Volkskrant vreemd op. De zaterdagbijlage Sir Edmund verschijnt zelfs tot eind 2018 niet op het vertrouwde krantenpapier maar als glossy en op een kleiner formaat. Reden: het papier was op. Hoe kan het dat een fabrikant in een zwaar onder druk staande markt niet levert aan een vaste klant? Is dat niet de wereld op zijn kop? We vroegen het papierexpert Dick Gaasbeek.

‘Een plotselinge schaarste op de markt’, schrijft Volkskranthoofdredacteur Philippe Remarque in zijn toelichting op de sterk veranderde verschijningsvorm van de zaterdagbijlage Sir Edmund. Tenminste een half jaar lang moeten de abonnees het doen met een glanzende Sir Edmund. En de eigen Persgroepdrukkerij moet het even lang zonder een stevige vaste order stellen.

Ongeloof

Dick Gaasbeek gelooft niets van de genoemde plotselinge schaarste bij de papierfabrikant van de Volkskrant. Hij pakt er een grafiek bij uit een rapport van het gezaghebbende onderzoeksbureau RISI, waarin de ontwikkelingen in Europa in de laatste tien jaar op een rijtje zijn gezet.

‘Je kunt daarin zien dat de productie van de belangrijkste papiersoorten duidelijk afneemt. Maar het is een rustige, redelijk gelijkmatige daling. Er is niets plotselings aan. Die daling heeft twee oorzaken. De fabrikanten hebben enerzijds geanticipeerd op de verwachting dat de vraag naar papier zou gaan afnemen. Anderzijds hebben ze ook gereageerd op een daadwerkelijk teruglopende vraag. Volgens de wetten van de markt ga je als fabrikant niet produceren voor een vraag die er niet meer is. Dat leidt maar tot overschotten die je alleen tegen dumpprijzen van de hand kunt doen. Een verstandige papierproducent zal minder gaan produceren.’

Trend

De capaciteit voor de productie in Europa van gestreken houtvrij is in de door RISI beschreven periode met 36,5% gedaald; die van houtvrij ongestreken met 29% en die van newsprint (krantenpapier) met 40%.

‘De prognose voor volgend jaar’, zegt Gaasbeek, ‘is dat er voor alle groepen nog een daling tot 3% zal zijn. Er is - goed nieuws, maar dat terzijde - een uitzondering voor grafisch verpakkingskarton. Dat segment loopt sterk omhoog. Daarom is het heel begrijpelijk dat sommige papierfabrikanten hun machines geschikt maken voor de productie van verpakkingskarton. Doen ze dat niet, dan leggen ze machines stil of sluiten vestigingen.’


Gaasbeek tovert een tafel vol data tevoorschijn. Hij laat zien dat in het segment “Gestreken Houtvrij” Sappi de grootste fabrikant is, gevolgd door UPM en Lecta. Stora Enso en Burgo staan op plek vier en vijf. In “Ongestreken Houtvrij” is The Navigator Company marktleider, gevolgd door Mondi en International Paper. En in Newsprint is UPM toonaangevend met Stora Enso als goede tweede. De derde speler, Norske Skog, verkeert in heel zwaar weer. Gaasbeek kan zelfs nog vertellen met hoeveel ton de papiercapaciteit per fabrikant is teruggelopen in de afgelopen tien jaar en waar men vestigingen heeft gesloten dan wel machines stilgezet.

‘Wat ik maar wil zeggen: wie de ontwikkelingen een beetje bijhoudt, weet precies wat er in papier aan de hand is. Zo iemand komt niet voor plotselinge verrassingen te staan. Een inkoper moet zijn markt kennen, anders kunnen ze er net zo goed iemand neerzetten die wat bestelformulieren invult met de mededeling: “Doe mij zoveel van dit en dat, maakt niet uit wat het kost”. Er moet bij de Volkskrant wat anders aan de hand zijn. 

Communicatiestoring

‘In de papierindustrie gaat het er in principe net zo aan toe als in andere markten,’ aldus Gaasbeek. ‘Een klant belt zo af en toe eens met zijn leveranciers, vraagt hoe de vlag erbij hangt en weet dat hij voor het komende halfjaar zoveel ton van een bepaalde papierkwaliteit nodig heeft. Of de leverancier belt de klant op en vraagt wat de plannen zijn voor de komende tijd. Als die partijen een goede relatie hebben, weet die leverancier ook wel ongeveer wat de vraag zal zijn. Zo makkelijk is het: een kwestie van elkaar blijven informeren. En in de krantenwereld gaat het dikwijls om rechtstreeks contact tussen klant en fabrikant. De orders zijn zo groot dat daar geen groothandel tussen zit. Maar het mechanisme is hetzelfde: praten over elkaars plannen en uitvissen hoe die zich ten opzichte van elkaar verhouden.’

Maar stel je nou voor dat een van beide partijen, om wat voor reden dan ook, plotseling afhaakt, zoals kennelijk bij de Volkskrant het geval was? ‘Een verstandige inkoper heeft al heel gauw twee verschillende leveranciers: een hofleverancier en een leverancier voor geval van nood. Stel je voor dat een papierfabriek in brand vliegt? Kennelijk had men bij de Volkskrant een grenzeloos vertrouwen in die ene leverancier en was er geen noodplan. In elk geval niet een noodplan dat voorzag in de productie van een bijlage in een papierkwaliteit die de oorspronkelijke benadert.’

Maar het is een rare toestand, zo benadrukt Gaasbeek: ‘In een eerder interview gaf de COO van de Persgroep aan permanent zes leveranciers te vergelijken. En andere kranten blijven hun bijlages wel in newsprint produceren. Ik kan geen andere oorzaak voor deze situatie bedenken dan dat er een storing is geweest in de communicatie tussen klant en leverancier. Of die communicatie is er helemaal niet geweest natuurlijk. Maar dat gaat die inkoper jou mooi niet vertellen.’

Tegen de tijd dat Sir Edmund in zijn oude vorm terugkeert, is de boot weer aan natuurlijk, want dan moeten we daar weer aan wennen. Remarque voorziet dat: ‘Wie weet gaan we ons nog hechten aan dit papier. Maar dan heb ik u over een half jaar weer iets uit te leggen.’

‘Kennelijk had men bij de Volkskrant geen noodplan. In elk geval niet een noodplan dat voorzag in de productie van een bijlage in een papierkwaliteit die de oorspronkelijke benadert.’

Uw vacature insturen

Met een vacature op PRINTmatters bereikt u maandelijks bijna 15.000 grafische professionals. En dat voor slechts €150,- voor een hele maand.

Vacature insturen